Jonge Himalaya-berken opkronen

Vorige winter hebben we aan de perceelgrens van onze tuin een rij van een 20-tal van deze mooie berken met spierwitte stammen geplant. Ze hebben al een mooi stammetje en zijn een 5-tal meter hoog.
Om de strakheid ervan te accentueren moeten ze eens opgekroond worden zodat uiteindelijk de kronen op dezelfde hoogte beginnen.
Wanneer doen we dit best? De te knippen zijtakken zijn al een 2 cm dik...

Berken snoei je het best in de zomer (juni/juli). Als de boom in actieve groei is sluiten de snoeiwonden zich snel af en het callus zal de wonden sneller overgroeien.

Bij het opkronen van relatief jonge berken moet je een afweging maken tussen twee zaken. Enerzijds moet je realiseren dat de zijtakken actief bijdragen aan het dikken van de stam. Bij berken zie je soms dat er te snel wordt opgekroond waardoor de dikte van de stam niet correspondeert met de lengte van de boom. Gevolg is dat de boom kan gaan doorbuigen (vooral bij harde wind) en scheef kan gaan groeien. Anderzijds is het zo dat hoe dikker de te verwijderen zijtakken zijn, des te groter het oppervlak van de snoeiwond zal zijn. Grote snoeiwonden overgroeien langzamer met callus en je wil juist dat dat in een relatief korte tijd gebeurt (juist bij een boom met 'zacht' hout zoals een berk waar kans bestaat dat snoeiwonden gaan inrotten).

Ik zou in ieder geval de berken nu niet opkronen maar wachten tot volgende jaar (juni/juli) en dan eventueel de snoeizaag ter hand nemen.


Gegroet, de tuinprins

Dank voor het plaatsen van de foto, dat verschaft meer duidelijkheid.

De stammen zijn te dun om nu al te gaan opkronen. Ik zou dat op zijn vroegst over 2 of 3 jaar gaan doen (afhankelijk van de dikte van de stam).

Verder staan er veel te veel bomen op dit stuk. Na een paar jaar gaan deze bomen elkaar in de weg zitten. Veel mensen realiseren zich niet dat bomen de ruimte moeten hebben om te kunnen groeien en dat een boom niet stopt met groeien. Ik zou hier maximaal 6 of 7 bomen hebben geplant.



Gegroet, de tuinprins

Bomen worden in de kwekerij meestal opgekweekt tot een stam van ongeveer twee meter. Als je zo’n jonge boom aanplant moet hij vaak nog opgesnoeid worden naar een grotere stamlengte. Eigenlijk is dat snoeien niet zo moeilijk, maar te lang wachten en te drastisch snoeien kan tot problemen leiden die gemakkelijk vermeden kunnen worden. Bovendien kost het tijdig snoeien, zowel vanwege de als de boombeheerder, relatief minder energie dan laattijdig snoeien. Het overgroeien van grote snoeiwonden vraagt van een boom veel meer energie dan het overgroeien van een kleine snoeiwonde. Daarenboven is het risico op infectieziekten veel groter naarmate de snoeiwonde groter is. Voor de boombeheerder is het makkelijker om een tak te verwijderen met een snoeischaar makkelijker (en veiliger) dan het snoeien met een kettingzaag. Het is ook handiger als het snoeihout opgeruimd kan worden met een kruiwagen in plaats van een zware industriële hakselaar te moeten laten komen.

Het eerste wat we moeten doen is bepalen hoe hoog de boom moet opgekroond worden. In veel gevallen is de uiteindelijke takvrije stamlengte zelfs groter dan de hoogte van de boom bij aanplant. De takken die op dat moment aanwezig zijn vormen de tijdelijke kruin. Deze takken moeten op termijn allemaal weggehaald worden. De definitieve kruin, gevormd door de takken die zullen blijven, is op het moment van aanplant vaak nog niet aanwezig.

Om van de tijdelijke kruin tot de definitieve kruin te komen, zijn er een aantal zaken waar we moeten op letten.
1. Snoei maximaal 20 % van de takken per 2 jaar weg.
Het is belangrijk dat we een gezonde boom opkweken die ten allen tijde goed blijft groeien. Als we takken weghalen, dan impliceert dat ook dat er bladeren weggehaald worden. De boom heeft dat blad echter nodig voor de fotosynthese, en dus voor de productie van voedingsstoffen. Als het bladoppervlak verminderd, kan de boom minder voedingsstoffen maken, waardoor hij minder goed zal kunnen groeien. Daarom mag je nooit meer dan 20 % in een keer snoeien, en snoei je best maar om het andere jaar. Zo kan de boom iedere keer een jaar op krachten komen. Als een jonge boom Tien takken heeft, kan je er maar twee weg snoeien, als hij er vijftien heeft, kan je drie takken weg halen.

2. De dikste takken worden eerst weggehaald.
Hoe kleiner de snoeiwonde, hoe sneller de boom die kan overgroeien, en hoe kleiner de kans op aantastingen. Aangezien we al van op voorhand bepaald hebben, hoe hoog de onderste takken aan de stam mogen zitten, weten we dus ook welke takken uiteindelijk allemaal weg moeten. Van die takken kiezen we niet eerst de onderste, maar wel de dikste, omdat die snoeiwonden, de grootste zijn. Als we niet de dikste takken kiezen, dan zullen de snoeiwonden van die dikke takken bij de volgende snoeibeurt – over twee jaar – alleen maar groter zijn. Ze zullen dan ook voor de boom een groter probleem vormen.

3. Verwijder geen over staande en boven elkaar staande takken in een keer.
Een snoeiwonde zorgt altijd voor een plaatselijke verzwakking. Zorg er voor dat er geen concentratie van zwakke plekken ontstaat. Snoei dus nooit twee takken in dezelfde takkrans of twee takken die vlak boven elkaar staan in dezelfde werkgang.

4. Snoei nooit in de tijdelijke kruin.
De tijdelijke kruin moet op termijn per definitie helemaal weg gesnoeid worden. Het afgrendelen en overgroeien van een snoeiwonde kost altijd energie van een boom, hoe klein die snoeiwonde ook is. De energie die een boom moet spenderen aan een snoeiwonde, ergens halverwege een tak die uiteindelijk helemaal weg moet, is verloren energie. Het is veel beter om die tak van de eerste keer helemaal weg te snoeien, zodat de boom maar een keer energie moet verbruiken voor het afgrendelen en overgroeien.

5. Dubbele toppen moeten tot op ¾ van de totale hoogte verwijderd worden.
Het is aangewezen dat er slechts een enkele opgaande topscheut is. Het risico bestaat dat twee gelijk opgaande toppen een slechte vergroeiing vormen, zogenaamde plakoksels. Die plakoksels kunnen op latere leeftijd uitscheuren en de boom onherroepelijk verminken. Dubbele toppen vormen een veel kleiner risico in het bovenste kwart van de uiteindelijke boomhoogte. Ook boomsoorten die geen doorgaande stam vormen, hebben best geen dubbele kop.

6. Respecteer altijd de takkraag.
De takkraag is de zone die zowel hout bevat van de stam als van de tak. Deze zone is herkenbaar als de verdikking aan de takbasis. Die mag nooit met de tak mee verwijderd worden. Maar dat is zo elementair dat dat eigenlijk niet meer vermeld zou moeten worden.

7. Dode en beschadigde takken vallen buiten de twintig procent regel.
Dood hout heeft geen bladeren en doet niet meer aan fotosynthese. Het wegsnoeien van dode takken verminderd dus ook niet het bladoppervlak van de boom. Beschadigde takken zijn een invalsbasis van allerlei problemen. Die moeten dus ten allen tijde zo snel mogelijk weg gehaald worden.

Die bomen gaan op termijn een gesloten rij vormen, waarbij de kruinen in mekaar groeien. Het idee spreekt mij meer aan dan die rijen van leibomen die te pas, en vooral te onpas, aangeplant worden. Naar mijn idee zal dat echt geen probleem vormen. Bomen in een bos staan ook niet zodanig ver uit mekaar dat ze optimaal kunnen uitgroeien.

dood gaan ze er niet van gaan .
ze krijgen wel een andere vorm dan een vrijstaande boom.
omdat ze maar drie richtingen uit kunnen groeien omhoog links en rechts.
gaan ze de richtingen van vooruit en achteruit compenseren.
je krijgt dus hogere en ook bredere bomen dan mocht er maar één staan.

dat opkronen moet je ook geen schrik van hebben.
ik heb een berkje van scheut af stilaan opgekroond.
heb nu een stam van 4 meter en heeft er nooit geen last van gehad.
ik heb ook niets speciaal gedaan.
gewoon mee met de groei de onderste takken een paar er af.
20 % van de kruin per jaar of zo .

een foto

[afbeelding verwijderd niet-https]

die is nu een jaar of 8.
het gedeelte stam dus zonder takken is ongeveer 4 meter.

Dat is smaakgebonden hé Roeli ...

Naar mijn smaak is die berk te hoog opgesnoeid. Gelukkig staat er ook nog een mammoetboom die in 10 à 20 jaar de berk in de schaduw zal zetten ...


Gegroet, de tuinprins

Om dit alles op de spits te drijven, kan je misschien wel stellen dat ook weer idealiter hier de verhouding van de 'gulden snede' (uitgevonden door wijze Griek Euclides) van toepassing is. Qua esthetiek is dit "de ideale verhouding" die overal in de natuur terug te vinden is, zelfs in het gelaat van de "mooie" mens. Boeiend verschijnsel! Zie Wikipedia (wie niet van wiskunde houdt, naar onder scrollen tot bij esthetiek)

WiPe jij hebt duidelijk Wikipedia niet nodig om aan te tonen wat Euclides met wiskundige berekeningen trachtte te bewijzen. Jij bent de logica zelf aan het woord . Ik durf er al eens de wetenschap of de wiskunde bijsleuren, terwijl de natuur het meestal perfect doet zonder... dat besef ik ook wel.
Waarom wou ik ook alweer die rij berken opkronen?

Liselore, als je op het gemak opkroont op de manier die ik je beschreven heb, zal de boom vanzelf ee voldoende grote kruin hebben.
De reden waarom je die berken zou opkronen? Het ritme van de stammen? Het feit dat je er onderdoor kan kijken en het achterliggende landschap kan zien? Om te vermijden dat lage takken in de weg zitten? Reden genoeg.

WiPe inderdaad. En ook omdat het nu net het doel is van dit concept om de repetitiviteit/strakheid te benadrukken. Gelijke afstanden, onderste takken op gelijke hoogte. Tot een jaar geleden stonden hier coniferen (groene thuja's, nog door mijn vader geplant in de jaren '70, elk jaar zette hij er ene bij in de rij. Zo kwam er een rij van 14 tot stand die van lager tot hoger opliep. Leuk om zien, tot er zowat 5 jaar geleden halverwege ene stopte met groeien, afstierf, daarna nog ene ergens ertussen. Toen was het mooie eraf. Bovendien ben ik niet al te gek op coniferen...Vandaar de berken.

@ Pplakke : in een bos moet het voedsel verdeeld worden over (te)veel bomen, waardoor ze mss niet echt aandikken. Ze concurreren wel in de hoogte om licht te vangen. Ze kunnen zich handhaven omdat ze in formatie niet teveel wind vangen.

Onderstaande foto illustreert goed waarom je berken het best in de zomer (actieve groeiseizoen) kunt snoeien. Afgebeelde berk is halverwege juli van dit jaar gesnoeid (opgekroond). Callus vormt zich dan snel en vermindert zo de kans op inrotten van de snoeiwond.


Gegroet, de tuinprins

Ja, op een kwekerij gaat dat snoeien natuurlijk iets sneller dan je zelf bij je eigen bomen doet en dan wil men nog wel eens de takkraag raken. Waar het mij bij deze foto om te doen is, is dat er zich in het actieve groeiseizoen snel callus vormt.


Gegroet, de tuinprins