Boerenzwaluwen en huiszwaluwen: voorjaars-acrobatie

Gekwetter in de lucht, snelle bewegingen en scheervluchten rakelings boven de grond…merk daarbij de gevorkte staart en de sikkelvormige vleugels op en je hebt geen verrekijker nodig om een zwaluw te herkennen. Een deel van onze lente is terug na een lange reis vanuit hun overwinteringsgebieden in Zuid-Afrika.

De boerenzwaluw (Hirundo rustica)

De boerenzwaluw heeft een metaalblauw glanzend verenkleed met crèmekleurige onderdelen. Keel en voorhoofd zijn roodbruin en de lange gevorkte staartrand is wit gevlekt. De buitenste staartpennen zijn doorgaans iets korter bij het vrouwtje, zij is ook doffer van kleur.

Ouderparen keren veelal terug naar hun oude beschutte nestplaats. Ze bouwen hun nest onder een afdak of brug maar kiezen het liefst een plekje onder het dak van een afgesloten schuur. Het komvormige nest is volledig open aan de bovenzijde en wordt gebouwd met vochtige aarde en speeksel tegen een houten dwarsligger in het dak. Het nest wordt verstevigd met droog stro en haar. De binnenkant wordt gevoerd met veertjes en haartjes. De periode van de nestbouw is één van de weinige momenten dat je een boerenzwaluw op de grond zal aantreffen en dat om het nestmateriaal te verzamelen.

In het nest komen 3 tot 6 glanzend witte licht gespikkelde eitjes terecht die door het vrouwtje worden uitgebroed. Na 14 tot 16 dagen verandert de sfeer rond de nestplaats. Beide ouders zijn nu druk in de weer met het voederen van hun pasgeboren kroost. Zowel het mannetje als het vrouwtje vliegen nu beurtelings aan met insecten die ze in een acrobatische vlucht weten te strikken. Na drie weken verlaten de jonge zwaluwen het nest. Ze zijn kleiner dan de volwassen exemplaren en doffer van kleur. Voor hen breekt nu een moeilijke periode aan. Ze blijven in de buurt van hun ouders maar zijn nu blootgesteld aan tal van gevaren. Ze worden nu nog vaak in de vlucht gevoederd en leren zo ook de jachttechnieken door hun ouders te volgen. Zelfs drinken wordt in volle vlucht gedaan. In een goed seizoen kan een ouderpaar tot drie nesten grootbrengen.
In de herfst verzamelen de boerenzwaluwen zich in grote groepen van honderden exemplaren om verder te trekken naar zuidelijk Afrika waar ze overwinteren.

De huiszwaluw zonder de rode kleur in het verenkleed.

Zwaluwnest voor huiszwaluw - enkel

^€15⁹⁹

Bekijk in onze webshop

Boerenzwaluw kunstnest - keramiek

^€19⁹⁹

Bekijk in onze webshop

De huiszwaluw (Delichon urbica) 

De huiszwaluw overwintert eveneens in Afrika en komt in het voorjaar 2 tot 3 weken na de boerenzwaluw terug in ons land aan.
De huiszwaluw is gemakkelijk van zijn grotere neef te onderscheiden door de witte stuit aan de bovenzijde voor de kortere staart en het ontbreken van de rode keel en voorhoofd.
Deze kleinere acrobaat met blauwzwarte bovendelen en zuiver witte onderdelen tot aan de bek maakt zijn nest hoofdzakelijk aan de buitenkant van gebouwen. Het komvormig nest, opgebouwd uit modder en plantenvezels is hier praktisch volledig afgesloten. Er is een kleine opening aan de bovenzijde net onder de dakrand. Huiszwaluwen broeden vaak in groep. In het nest worden 4 tot 5 glanzend witte eitjes 13 tot 19 dagen door het vrouwtje bebroed. Ook hier blijven de jongen drie weken in het nest waarna ze voor de eerste maal hun vleugels spreiden. Een koppeltje huiszwaluwen kan per seizoen 2 tot 3 nesten grootbrengen.

Zwaluwnesten worden dikwijls als overlast gezien want onder het nest wordt alles al gauw een vuil boeltje, dit kan je eenvoudig oplossen door een opvangplankje onder het nest te plaatsen. Heb je een schuur of een geschikte gevel met oversteek en nog geen zwaluwen dan kan je prefab zwaluwnesten plaatsen. Deze nestjes zorgen ervoor dat de zwaluw sneller voor jouw schuur of gevel zal kiezen. Ze zien het prefab nest als een oud verlaten nest en zullen er al gauw een nagelnieuw zwaluwnest van maken. Ook huismussen (Passer domesticus) maken vaak gebruik van oude zwaluwnesten en zijn voor de vogel –en tuinliefhebber uiteraard meer dan welkom.