menu
Tuinadvies

https://www.tuinadvies.nl   /    vrijdag 29 maart 2024

Zij die vluchten voor Koning winter

Het winterseizoen brengt zoals altijd heel wat veranderingen mee voor zowel mens als dier. Mensen leven meer binnenshuis, houden de fiets op stal en halen tuinmeubelen binnen. Er wordt meer bij kunstlicht geleefd en er gaat een extra dons over hen heen bij het slapen. Tot slot halen we ook onze winterjassen uit de kast, zij worden de komende maanden uitermate modieus gekoppeld aan handschoenen, mutsen en sjaals.

Pyrrhula pyrrhula
Pyrrhula pyrrhula


Erithacus rubecula
Erithacus rubecula

Ook de natuur past zich aan! We hadden het reeds over winterslapers bij de zoogdieren maar hoe brengen onze gevederde tuinvrienden de koudste maanden van het jaar door. We starten met een onderscheid te maken tussen standvogels en trekvogels. Maar om het ingewikkeld te maken zijn sommige soorten zoals bijvoorbeeld de zeldzame goudvink (Pyrrhula pyrrhula) zowel stand- als trekvogel. Dit is ook zo bij de roodborst (Erithacus rubecula) en sommige mezensoorten. Zij krijgen tijdens onze milde winters vaak bezoek van noordelijke soortgenoten die de gematigde streken opzoeken. Hebben wij een strenge winter dan trekken zij op hun beurt richting de Mediterrané of steken zij zelf de straat van Gibraltar over richting Noord- Afrika.


Hirundo rustica
Hirundo rustica

Verschillende standvogels zoals de huismus (Passer domesticus) de pimpel- en de koolmees (Parus caeruleus en Parus major) schakelen ’s winters naadloos over op een dieet van zaden, noten en fruit terwijl ze in de lente en zomer vooral van insecten leven. Maar het zijn de andere vogels, de enkel en alleen insecten eten of afhankelijk zijn van voedselbronnen die enkel van de lente tot de herfst voorradig zijn, die een heel bijzondere trektocht ondernemen die dikwijls duizenden kilometers lang kan zijn. 

waluwen zoals de boerenzwaluw (Hirundo rustica) zijn hier één van de meest bekende voorbeelden van . Zij troepen op dit moment met honderden samen om hoogspanningskabels en vertrekken langzaamaan richting het Afrikaanse continent. Het is een dagtrekker op grote hoogte (2000 m) die doorgaans in kleine groepen trekt. Velen onder hen zullen de eindbestemming niet halen omwille van zwakte, weersomstandigheden, roofvogels of menselijke invloeden.

Passer domesticus
Passer domesticus


Parus caeruleus
Parus caeruleus

Toch zullen zij deze gevaarlijke tocht jaar na jaar instinctief tweemaal herhalen. Jonge vogels en vogels die niet tot broeden zijn gekomen vetrekken reeds op het einde van de zomer op een onregelmatige trip. Oudere meer ervaren vogels blijven wat langer om in de late herfst op een regelmatige trektocht van gemiddeld 21 dagen te vertrekken, sommigen vliegen gemiddeld 420 km per dag. Ze steken de straat van Gibraltar over waarna de meeste van onze vogels de Atlantische kustroute  volgen. Andere Europese vogels gaan via Italië en steken in het zuiden van Algerije de gevaarlijke Sahara woestijn over. Andere vogels bereiken het Afrikaanse continent via Turkije. Bij de terugkomst komen de mannetjes enkele dagen voor de vrouwtjes aan op hun veelal vaste broedplaats. Zij wachten dan vol ongeduld op hun nieuwe of in vele gevallen zelfde partner van de voorbije jaren. Vogels zoals de nachtegaal (Luscinia megarhynchos) en de koekoek (Cuculus canorus) zijn nachttrekkers, bovendien is de koekoek ook een eenzame trekker die de hachelijke reis alleen onderneemt.

Jaargasten, dwaalgasten jaarvogels, zomer- en wintergasten, stand-, trek en zwerfvogels. Er is een benaming voor elk afwijkend trekgedrag dus wie genoeg interesse heeft kan zich er enkele uren in verdiepen. Om af te ronden vermelden wij de alombekende ooievaar (Ciconia ciconia). Deze tot de verbeelding sprekende vogels  trekken op zeer grote hoogte (5000 tot 7000 m) en hebben zich gespecialiseerd in een energiebesparende glijvlucht die zich uitstrekt tot in Zuid- Afrika.

Terug naar boven icoon